ધર્મ એટલે શું ?

ઉત્તમ ધર્મના દસ અંગ છે-

1. ક્ષમા :
સહનશીલતા. ક્રોધને ઉત્પન્ન ન થવા દેશો. ક્રોધ ઉત્પન્ન થાય તો પોતાના વિવેકથી, નમ્રતાથી તેને વિફળ કરી દો. પોતાની અંદર ક્રોધનું કારણ શોધવું, ક્રોધથી થનાર અનર્થોનો વિચારવા, બીજાઓની બેસમજી પર ધ્યાન ન આપવું. ક્ષમાના ગુણોનું ચિંતન કરવું.

2. માર્દવ :
ચિત્તમાં મૃદુતા અને વ્યવહારમાં નમ્રતા હોવી.

3. આર્દવ :
ભાવની શુદ્ધતા. જે વિચારો તે કહો. જે કહો તે કરો.

4. શૌચ:
મનમાં કોઈ પણ પ્રકારનો લોભ ન કરવો. આસક્તિ ન રાખવી. શરીરની પણ નહિ.

5. સત્ય :
યથાર્થ બોલવું. હિતકારી બોલવું. થોડુ બોલવું.

6. સંયમ :
મન, વચન અને શરીરને કાબુમાં રાખવું.

7. તપ :
મલીન વૃત્તિઓને દૂર કરવા માટે જે બળ જોઈએ તેને માટે તપસ્યા કરો.

8. ત્યાગ:
પાત્રને જ્ઞાન, અભય, આહાર, ઔષધિ વગેરે સદવસ્તુઓ આપવી.

9. અકિંચનતા :
કોઈ પણ વસ્તુમાં મમતા ન રાખવી. અપરિગ્રહ સ્વીકાર કરવો.

10. બ્રહ્મચર્ય :
સદગુણોનો અભ્યાસ કરવો અને પોતાને પવિત્ર રાખવા.